Learning Outcomes 4

Thursday 29th August 2019

❤ ความรู้ที่ได้รับ

บทที่ 3 การสื่อสารกับผู้ปกครองเด็กปฐมวัย

คำศัพท์

• One-Way Communication → การสื่อสารทางเดียว

• Two-way Communication  → การสื่อสารสองทาง 

• Verbal Communication → การสื่อสารเชิงวัจนะภาษา

• Non-Verbal Communication  → การสื่อสารเชิงอวัจนะภาษา

• personal Communication  → การสื่อสารส่วนบุคคล 

• Intrapersonal Communication  → การสื่อสารระหว่างบุคคล 

• Mass Communication  → การสื่อสารมวลชน 

• Channel → ช่องทางการส่งสาร 

• Clarity of audience  → ความสามารถของผู้รับสาร 

• Clearly → ความชัดเจน 

      ก่อนเรียนอาจารย์มีเกมทดสอบพวกเราก่อนที่จะเข้าเนื้อหา เป็น
เกมการนับตัวอักษร ตัว F ว่ามีอยู่กี่ตัวในประโยค

➤ ความหมายของการสื่อสาร

- การสื่อสาร  (Communication) คือ กระบวน การส่งข่าวสาร ข้อมูล 

จาก   ผู้ส่งข่าวสารไปยังผู้รับข่าวสาร มีวัตถุประสงค์เพื่อชักจูงให้ผู้รับ

ข่าวสาร มีปฏิกิริยาตอบสนองกลับมา โดยคาดหวังให้เป็นไปตามที่ผู้

ส่งต้องการ

- การติดต่อและแลกเปลี่ยนข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ ความคิด ทัศนคติ 

ทักษะ และประสบการณ์ระหว่างผู้ส่งสารและผู้รับสารให้มีความเข้าใจ

ที่ตรงกันเพื่อนำไปสู่การดำรงชีวิตที่มีความสุข

➤ ความสำคัญของการสื่อสาร

1.ทำให้ได้รับรู้และเข้าใจถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคม

2.ทำให้เกิดความเข้าใจที่ตรงกันทั้ง 2 ฝ่าย

3.ทำให้สร้างมิตรภาพที่อบอุ่น

4.ทำให้เกิดภาพแห่งความพึงพอใจ

5.ช่วยในการพัฒนาอัตมโนทัศน์ เป็นการสร้างความรู้สึกที่ดีต่อตนเอง

ก่อให้เกิดความพอใจในชีวิต

➤ รูปแบบของการสื่อสาร

       ต่อมาอาจารย์ได้ให้เล่นเกมที่เกี่ยวกับการสื่อสารเพื่อให้เราได้นำ

ไปใช้ในตอนที่ไปให้ความรู้ผู้ปกครอง

                               เกมส่งเสริมเรื่องการสื่อสาร

                                      เกมสื่อความหมาย

ใบ้คำโดยการทำท่าทางต่อกันไปเรื่อยๆ โดยไม่ส่งเสียงหรือพูดอะไร

นอกจากทำท่าทางอย่างเดียว ส่งต่อกันไปเรื่อยๆ ทีละคน จนถึงคน

สุดท้ายให้เพื่อนคนสุดท้ายทายว่าท่าทางที่ทำนั้นคืออะไร

เกมส่งเสริมเรื่องการสื่อสาร

เกมทายคำ

ใบ้คำที่เพื่อนถือไว้บนหัวโดยพูดประโยคอะไรก็ได้เพื่อให้ได้คำตอบโดยห้าม  มีคำที่เป็นคำตอบหลุดออกมา ถ้ามีคำใบที่เป็นคำตอบ

ถือว่าคำนั้นไม่ได้

เกมส่งเสริมเรื่องการสื่อสาร

เกมพรายกระซิบ
  คนแรกอ่านและจดจำประโยคแล้วกระซิบบอกต่อไปยังเพื่อนคนที่ 2  คนที่ 2 ไปคนที่ 3 ส่งต่อไป เรื่อยๆ จนถึงคนสุดท้าย แล้วคนสุดท้ายบอกประโยคที่ได้ยินมาว่าเป็นอะไร

เกมส่งเสริมเรื่องการสื่อสาร

เกม ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ อย่างไร กับใคร
จับกลุ่มให้ได้กลุ่มละ 6 คน โดยเรียงลำดับตามหมายเลย 1-6 คนที่ 1 เขียน ใคร (สมมติมา 1 คนว่าเป็นใคร) คนที่ 2 เขียน (เขียนทำอะไร  กิริยาที่ทำอะไรก็ได้) เขียนตามลำดับหมายเลขจนครบทุกคน แล้วนำประโยคของแต่ละหมายเลขมาอ่านเป็นประโยค

➤ องค์ประกอบของการสื่อสาร

1. ผู้ส่งข่าวสาร (Sender)

2. ข้อมูลข่าวสาร (Message)

3. สื่อในช่องทางการสื่อสาร (Media)

4. ผู้รับข่าวสาร (Receivers)

5. ความเข้าใจและการตอบสนอง

➤ ผู้ส่งสารและผู้รับสาร

- ผู้จัดกับผู้ชม

- ผู้พูดกับผู้ฟัง

-  ผู้ถามกับผู้ตอบ

- คนแสดงกับคนดู

- นักเขียนกับนักอ่าน

- ผู้อ่านข่าวกับคนฟังข่าว

- คนเล่านิทานกับคนฟังนิทาน

➤ สื่อ

       ใช้วิธีพูด-เขียน หรือการนำเสนอในรูปแบบต่างๆ เช่น ใช้รูปภาพ 

รวมทั้งเทคโนโลยีต่างๆ โดยวิธีการติดต่อนั้นต้องใช้ตัวกลางต่างๆ 

เช่น คลื่นเสียง ตัวหนังสือ แผ่นกระดาษที่มีตัวหนังสือเขียน  คลื่นวิทยุ

โทรทัศน์ ตัวกลางเหล่านี้เรียกว่า สื่อ โดยการสื่อสารนั้นสามารถใช้สื่อ

หลายๆอย่างได้พร้อมๆกัน เช่น การเรียน การสอน ต้องใช้ทั้งหนังสือ 

กระดาน ภาพ

➤ สาร

       คือ เรื่องราวที่รับรู้ร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็น  ข้อเท็จจริง  ข้อแนะนำ  

การล้อเลียน  ความปรารถนาดี  ความห่วงใย  มนุษย์จะแสดงออกมา

ให้เป็นที่รับรู้ได้ การสื่อสารจะเกิดขึ้นตามกาลเทศะ  และสภาพ

แวดล้อมต่างๆในสังคม

➤ วัตถุประสงค์ของการสื่อสาร

1. เพื่อแจ้งให้ทราบ หมายถึง การสื่อสารที่ผู้ส่งสารจะแจ้ง หรือบอก

กล่าวข่าวสาร ข้อมูล เหตุการณ์ ความคิด ความต้องการของตนให้

ผู้รับได้ทราบ

2. เพื่อสอนหรือให้การศึกษา หมายถึง การสื่อสารที่มุ่งจะให้ผู้รับมีการ

เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมทางด้านองค์ความรู้ ความคิด สติปัญญา 

ฉะนั้นจึงมุ่งเน้นไปที่การเรียนการสอนหรือการศึกษาค้นคว้าทาง

วิชาการโดยเฉพาะ

3. เพื่อสร้างความพอใจหรือให้ความบันเทิง หมายถึง การสื่อสารที่มุ่ง

ให้เกิดผลทางจิตใจหรืออารมณ์ ความรู้สึกแก่ผู้รับสาร ซึ่งจะเกิดขึ้นก็

ต่อเมื่อผู้ส่งสารมีข้อมูลที่สอดคล้องกับความต้องการของผู้รับสาร 

และมีกลวิธีในการนำเสนอเป็นที่พอใจ

4. เพื่อเสนอหรือชักจูงใจ มุ่งเน้นให้ผู้รับสารมีพฤติกรรมคล้อยตาม 

หรือยอมรับปฏิบัติตาม

➤ ประเภทของการสื่อสาร

      ได้มีจำแนกประเภทของการสื่อสารไว้แตกต่างกันหลายลักษณะ 

ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่าจะใช้อะไรเป็นเกณฑ์ในการจำแนก ในที่นี้จะแสดง

การจำแนกประเภทของการสื่อสาร โดยอาศัยเกณฑ์ในการจำแนกที่

สำคัญ      3 ประการ คือ

1. จำแนกตามกระบวนการหรือการไหลของข่าวสาร

     1.1 การสื่อสารทางเดียว (One-Way Communication) คือการ

สื่อสารที่ข่าวสารจะถูกส่งจากผู้ส่งไปยังผู้รับในทิศทางเดียว โดยไม่มี

การตอบโต้กลับจากฝ่ายผู้รับ เช่น การสื่อสารผ่านสื่อ วิทยุ โทรทัศน์ 

หนังสือพิมพ์ การออกคำสั่งหรือมอบหมายงานโดย ฝ่ายผู้รับไม่มี

โอกาสแสดงความคิดเห็น ซึ่งผู้รับอาจไม่เข้าใจข่าวสาร หรือเข้าใจไม่

ถูกต้องตามเจตนาของผู้ส่งและทางฝ่ายผู้ส่งเมื่อไม่ทราบปฏิกิริยา

ของผู้รับจึงไม่อาจปรับการสื่อสารให้เหมาะสมได้ การสื่อสารแบบนี้

สามารถทำได้รวดเร็วจึงเหมาะสำหรับการสื่อสารในเรื่องที่เข้าใจง่าย

     1.2 การสื่อสารสองทาง (Two-way Communication) คือการ

สื่อสารที่มีการส่งข่าวสารตอบกลับไปมาระหว่างผู้สื่อสาร ดังนั้นผู้

สื่อสารแต่ละฝ่ายจึงเป็นทั้งผู้ส่งและผู้รับในขณะเดียวกัน ผู้สื่อสารมี

โอกาสทราบปฏิกิริยาตอบสนองระหว่างกัน ทำให้ทราบผลของการ

สื่อสารว่าบรรลุจุดประสงค์หรือไม่ และช่วยให้สามารถปรับพฤติกรรม

ในการสื่อสารให้เหมาะสมกับสถานการณ์ ตัวอย่างการสื่อสารแบบ

สองทาง เช่น การพบปะพูดคุยกัน การพูดโทรศัพท์ การออกคำสั่ง

หรือมอบหมายงานโดยฝ่ายรับมีโอกาสแสดงความคิดเห็น

2. จำแนกตามภาษาสัญลักษณ์ที่แสดงออก

     2.1 การสื่อสารเชิงวัจนะ (Verbal Communication) หมายถึงการ

สื่อสารด้วยการใช้ภาษาพูด หรือเขียนเป็นคำพูด ในการสื่อสาร

     2.2 การสื่อสารเชิงอวัจนะ (Non-Verbal Communication) หมายถึง

การสื่อสารโดยใช้รหัสสัญญาณอย่างอื่น เช่น ภาษาท่าทาง การ

แสดงออกทางใบหน้า สายตา ตลอดจนถึงน้ำเสียง ระดับเสียง 

ความเร็วในการพูด เป็นต้น

3. จำแนกตามจำนวนผู้สื่อสาร

     กิจกรรม ต่างๆ ของบุคคลและสังคม ถือว่าเป็นผลมาจากการ

สื่อสารทั้งสิ้น ดังนั้นการสื่อสารจึงมีขอบข่ายครอบคลุมลักษณะการ

สื่อสารของมนุษย์ 3 ลักษณะคือ  

     3.1 การสื่อสารส่วนบุคคล (Intrapersonal Communication)

     3.2 การสื่อสารระหว่างบุคคล (Interpersonal Communication)

     3.3 การสื่อสารมวลชน (Mass Communication) 

➤ การสื่อสารกับตนเอง

- การสื่อสารที่บุคคลเดียวเป็นทั้งผู้ส่งสารและรับสาร

- การคิดหาเหตุผลโต้แย้งกับตนเองในใจ

- เนื้อหาไม่มีขอบเขตุจำกัด

- บางครั้งมีเสียงพึมพำดังออกมาบ้าง

- บางครั้งเกิดความขัดแย้งในใจและไม่อาจตัดสินใจได้

- อาจเป็นการปลอบใจตนเอง การเตือนตนเอง การวางแผน หรือแก้

ปัญหาใดๆ

➤ การสื่อสารระหว่างบุคคล

- บุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ไม่ถึงกับเป็นกลุ่ม

- เป็นเรื่องเฉพาะระหว่างบุคคล อาจไม่เกี่ยวข้องหรือเป็นประโยชน์แก่

ผู้อื่น

-  อาจเป็นความลับระหว่างผู้ส่งสารกับผู้รับสารเท่านั้น

- สารที่สื่ออาจเปิดเผยหากมีประโยชน์ต่อบุคคลอื่น

➤ การสื่อสารสาธารณะ

- มีเป้าหมายจะส่งสารสู่สาธารณชน

- มีเนื้อหาที่อาจให้ความรู้และเป็นประโยชน์ ให้ความเข้าใจที่ถูกต้อง

- เป็นความคิดที่มีคุณค่าและเปิดเผยได้โดยไม่จำกัดเวลา

เช่น การบรรยาย การปาฐกถา  การอมรม การสอนในชั้นเรียน

➤ การสื่อสารในครอบครัว

- เป็นการสื่อสารขั้นพื้นฐานของมนุษย์

- ประสิทธิภาพของการสื่อสารขึ้นอยู่กับความตั้งใจดีของสมาชิกใน

ครอบครัว

- คุณธรรมที่ดีงามในครอบครัวจะช่วยพัฒนาการสื่อสารไปในทางดี

งามเสมอ

- ต้องยอมรับและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ที่แตกต่างกัน

- คนต่างรุ่นต่างวัยในครอบครัวต้องพยายามทำความเข้าใจให้ตรงกัน

ควรคำนึงถึงมารยาทที่ดีงามอยู่เสมอ

➤ การสื่อสารในโรงเรียน

- ส่วนใหญ่เป็นการสื่อสารกับบุคคลที่คุ้นเคย

- เนื้อหามักเกี่ยวกับวิชาการ พื้นฐานอาชีพและหลักการดำเนินชีวิต

- มีทั้งการสื่อสารระหว่างบุคคล การสื่อสารในกลุ่มและการสื่อสาร

สาธารณะ

- อาจใช้เวลานานเพราะเรื่องราวมีปริมาณมาก

- อาจมีโอกาสโต้แย้งถกเถียง ควรยอมรับข้อเท็จจริงและไม่ใช้

อารมณ์

- ข้อเท็จจริงและข้อสรุปบางเรื่องไม่ควรนำไปเผยแพร่

- ควรระมัดระวังคำพูดและกิริยามารยาท

- คุณธรรมด้านความซื่อสัตย์และการยอมรับอาวุโสเป็นเรื่องสำคัญ

➤ การสื่อสารในวงสังคมทั่วไป

- เริ่มด้วยการทักทายตามสภาพของสังคมนั้นๆ

- การแสดงความยินดีหรือเสียใจ ไม่ควรมากหรือน้อยจนเกินไป

- การติดต่อกับคนที่ไม่รู้จักมาก่อนควรพูดให้ตรงประเด็นและสุภาพ

พอควร

- การคบหากับชาวต่างประเทศ ควรศึกษาประเพณีและมารยาทที่

สำคัญๆของกันและกัน

➤ ธรรมชาติและพฤติกรรมการเรียนรู้ของผู้ปกครอง

ออเออร์บาค (Auerbach,1968) ได้กล่าวถึงธรรมชาติของผู้ปกครองไว้

ดังนี้

- ผู้ปกครองสามารถเรียนรู้ได้

- ผู้ปกครองมีความต้องการที่จะเรียนรู้

- ผู้ปกครองเรียนรู้ได้ดีที่สุดในสิ่งที่เขาสนใจ

- การเรียนรู้จะมีความหมายที่สุดก็ต่อเมื่อเป็นสิ่งที่ใกล้ตัวของผู้

ปกครอง

- การมีอิสระในการเรียนรู้จะทำให้ผู้ปกครองเรียนรู้ได้ดีที่สุด

- ผู้ปกครองสามารถเรียนรู้ได้จากกันและกัน

- การให้ความรู้กับผู้ปกครองถือเป็นการให้ประสบการณ์ใหม่แก่ผู้

ปกครอง

➤ อุปสรรคที่สำคัญของการสื่อสาร

-ผู้ส่งข่าวสารขาดทักษะในการสื่อสารที่ดี เช่นใช้ภาษาที่อยากแก่การ

เข้าใจ หรือไม่เหมาะแก่ผู้รับ

- ข้อมูลข่าวสารมากเกินไป

- ได้ข่าวสารไม่ครบสมบูรณ์ ทำให้สื่อความหมายผิดๆ

- ข้อมูลที่ส่งไปผ่านหลายขั้นตอน

- เลือกใช้เครื่องมือในการส่งข่าวสารไม่เหมาะสม

- รีบเร่งด่วนสรุปข่าวสารเร็วเกินไป ขาดการไตร่ตรอง

- ผู้รับข่าวสารไม่ทบทวน หรือสอบถามให้เข้าใจเมื่อสงสัย

➤ 7 c กับการสื่อสารที่ดี

Credibility ความน่าเชื่อถือ : สามารถทำให้ผู้รับสารเกิดความเชื่อถือ

ในสารนั้น ๆ

Content เนื้อหาสาระ : มีสาระให้เกิดความพึงพอใจ เร่งเร้าและชี้แนะ

ให้เกิดการตัดสินใจได้ในลักษณะอย่างไรบ้าง

Clearly ความชัดเจน : การเลือกใช้คำหรือข้อความที่เข้าใจง่าย ๆ 

ข้อความไม่คลุมเครือ

Context ความเหมาะสมกับโอกาส : การเลือกใช้ภาษาและใช้สิ่งที่ส่ง

สารเหมาะสม

Channel ช่องทางการส่งสาร : การเลือกวิธีการส่งข่าวสารได้เหมาะสม

และรวดเร็วที่สุด

Continuity consistency ความต่อเนื่องและแน่นอน : การสื่อสาร

กระทำอย่างต่อเนื่องมีความแน่นอนถูกต้อง

Clarity of audience ความสามารถของผู้รับสาร : การเลือกใช้วิธีการ

ส่งสารซึ่งมั่นใจว่าผู้รับสารจะสามารถรับสารได้ง่ายและสะดวกโดย

คำนึงถึงความรู้ เจตคติ อุปนิสัย ทักษะการใช้ภาษา สังคมวัฒนธรรม

ของผู้รับสารเป็นสำคัญ

➤ คุณธรรมที่สำคัญในการสื่อสาร

- ความมีสัจจะและไม่ล่วงละเมิดสิทธิซึ่งกันและกัน

- ความรัก ความเคารพและความปรารถนาดีต่อกัน

- ความรับผิดชอบในสิ่งที่ตนพูดหรือกระทำ

- เป็นพฤติกรรมด้านนอกของการสื่อสาร หมายถึงพฤติกรรมที่ปรากฏ

ให้เห็นชัดเจน เช่นกิริยาอาการ  การเปล่งเสียงออกมาเป็นถ้อยคำ  

การเขียนเป็นลายลักษณ์อักษรรวมทั้ง รูปภาพ แผนภูมิและการใช้วัตถุ

ต่างๆ

- เป็นกิริยาวาจาที่เรียบร้อยถูกต้องตามคตินิยมของสังคม

➤ วิธีการสร้างสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ปกครอง

- ศึกษาและพยายามทำตนให้เข้าใจกับผู้ปกครอง

- พยายามเรียนรู้ความต้องการของเขา และหาแนวทางตอบสนอง

ตามความเหมาะสม

- พูดคุย พบปะกับผู้ปกครองในโอกาสต่างๆ

- หาโอกาสไปร่วมงานพิธีทางศาสนา เข้าร่วมกิจกรรมกับผู้ปกครอง

- ทำตนให้กลมกลืนกับผู้ปกครอง

- มีท่าทีเป็นมิตรอยู่เสมอ

- เปิดโอกาสให้ผู้ปกครองร่วมกิจกรรม

       การสื่อสารที่ดีและมีประสิทธิภาพนับเป็นวิธีการหนึ่งที่จะช่วยให้

งานการให้ความรู้ผู้ปกครองประสบผลสำเร็จ ผู้ที่เป็นครูจะต้อง

ทำความเข้าใจเรื่องการสื่อสารให้กระจ่างชัดเจน ประกอบกับการ

ศึกษาธรรมชาติและการเรียนรู้ของผู้ปกครอง พฤติกรรมการเรียนรู้ 

เพื่อที่จะได้ทำการให้ความรู้ให้การศึกษาแก่ผู้ปกครองได้ดีมี

ประสิทธิภาพสูงสุด เพื่อให้ผู้ปกครองเกิดความศรัทธา เชื่อมั่นและมี

ความอบอุ่นว่าสถานศึกษาจะมีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้นก็ต้องได้รับ

ความร่วมมือจากผู้ปกครอง บ้านโรงเรียน ชุมชนและสังคมเข้ามามี

บทบาทในการพัฒนาเด็กร่วมกัน

คำถามท้ายบท

1.จงอธิบายความหมายและความสำคัญของการสื่อสารมาโดยสังเขป

ตอบ

2.การสื่อสารมีความสำคัญกับผู้ปกครองอย่างไร

ตอบ

3.รูปแบบการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพในการให้ความรู้ผู้ปกครอง ควร

เป็นรูปแบบใด จงอธิบายพร้อมยกตัวอย่าง

ตอบ

4.ธรรมชาติและการเรียนรู้ของผู้ปกครองควรมีลักษณะอย่างไร

ตอบ

5.ปัจจัยที่ช่วยสนับสนุนพฤติกรรมการเรียนรู้สำหรับผู้ปกครอง เพื่อให้

ผู้ปกครองมีความเข้าใจเกี่ยวกับการศึกษาของเด็ก ประกอบด้วยปัจจัย

ด้านใดบ้าง

ตอบ

❤ การประเมินผล

ประเมินตนเอง : ตั้งใจเรียนและฟังที่อาจารย์สอน มีความสุขกับ

กิจกรรมที่เรียน

ประเมินเพื่อน : เพื่อนๆตั้งใจฟังอาจารย์ ร่วมทำกิจกรรมอย่างสนุก 

ประเมินอาจารย์ : อาจารย์สอนดี ชัดเจนและเข้าใจง่าย มีกิจกรรมมา

ให้นักศึกษาทำให้ไม่เบื่อ